ایمپلنت متحرک دندان، ترکیبی از ثبات ایمپلنتهای ثابت و انعطافپذیری دندانهای مصنوعی است. استفاده از این ایمپلنت دیجیتال، برای بیمارانی که تمام یا بخش قابلتوجهی از دندانهای خود را از دست دادهاند، راهحلی مؤثر و کمتهاجمی است. برخلاف دندان مصنوعی سنتی که تنها بر لثه تکیه دارد، ایمپلنت متحرک بر روی چند فیکسچر تیتانیومی در استخوان فک قرار میگیرد و بهصورت مغناطیسی یا قفلشونده با پروتز متحرک درگیر میشود. همین ویژگی باعث افزایش پایداری، راحتی هنگام جویدن و طبیعیتر شدن لبخند بیمار میشود. این مقاله، بهصورت تخصصی به بررسی ساختار ایمپلنت متحرک دندان پرداخته است.
فهرست مطالب:
- ایمپلنت متحرک دندان و کاربردهای آن
- تفاوت ایمپلنت متحرک با دندان مصنوعی
- مزایا و معایب ایمپلنت متحرک دندان نسبت به روشهای ثابت
- اجزای اصلی ایمپلنت متحرک دندان و نحوه عملکرد آن
- مراحل انجام ایمپلنت متحرک دندان
- کاندیدای مناسب برای ایمپلنت متحرک
ایمپلنت متحرک دندان و کاربردهای آن
ایمپلنت متحرک دندان، یکی از روشهای نوین جایگزینی دندانهای ازدسترفته است که با هدف بازگرداندن عملکرد طبیعی جویدن، گفتار و زیبایی لبخند مورد استفاده قرار میگیرد. این نوع ایمپلنت، ثبات مکانیکی ایمپلنت ثابت و سهولت جابهجایی دندان مصنوعی متحرک را در اختیار کاربران قرار میدهد. کاربردهای ایمپلنت متحرک دندان، متناسب با نیاز و وضعیت استخوان فک بیمار متفاوت است. با این وجود، مهمترین آنها عبارتند از:
- این دندان، برای بیمارانی که همه دندانهای خود را از دست دادهاند و به دنبال جایگزینی پایدارتر از دندان مصنوعی هستند، بهترین انتخاب است.
- در افرادی که تحلیل استخوانی فک دارند، ایمپلنت متحرک موجب افزایش چسبندگی و جلوگیری از لغزش پروتز در حین صحبت یا غذا خوردن میشود.
- به دلیل اتصال مستقیم پروتز به پایههای ایمپلنت، نیروهای فیزیولوژیکی جویدن بهتر منتقل میشود و تلفظ کلمات طبیعیتر خواهد بود.
- بر خلاف دندان مصنوعی سنتی که باعث تحلیل تدریجی استخوان میشود، ایمپلنت متحرک با تحریک استخوان فک از این روند جلوگیری میکند.
- در برخی موارد، از ایمپلنت متحرک قبل از اجرای درمان دائمی استفاده میشود تا بیمار در طول دوره ترمیم بدون دندان نباشد.
تفاوت ایمپلنت متحرک با دندان مصنوعی
ایمپلنت متحرک دندان، از نظر ساختار، ثبات و عملکرد، تفاوت بنیادینی با دندان مصنوعی سنتی دارد. در حالیکه دندان مصنوعی تنها بر سطح لثه قرار میگیرد و با مکش یا استفاده از چسبهای مخصوص در جای خود ثابت میشود، ایمپلنت متحرک به چند پایه فلزی تیتانیومی که در استخوان فک کار گذاشته میشوند متصل است. این پایهها بهعنوان ریشههای مصنوعی عمل کرده و موجب افزایش پایداری، راحتی و انتقال طبیعی نیرو در هنگام جویدن میشوند. از نظر احساس راحتی و کاربرد روزمره، ایمپلنت متحرک دندان تجربهای بسیار نزدیکتر به دندان طبیعی ارائه میدهد. بیمار در حین صحبت یا غذا خوردن دیگر نگران لغزش یا حرکت پروتز نیست و عملکرد فک در طولانیمدت پایدارتر باقی میماند. این موضوع بهویژه برای افرادی که در گذشته از دندان مصنوعی استفاده کرده و از لق شدن یا ایجاد زخم در لثه شکایت داشتهاند، اهمیت ویژهای دارد.

از جنبه زیستی نیز، ایمپلنت متحرک با تحریک استخوان فک، از تحلیل تدریجی استخوان جلوگیری میکند؛ در حالیکه استفاده مداوم از دندان مصنوعی موجب کاهش تراکم استخوانی و تغییر فرم صورت در گذر زمان میشود. همین امر باعث میشود ایمپلنت متحرک نه تنها عملکرد جویدن را بهبود دهد، بلکه در حفظ جوانی چهره و زیبایی لبخند نیز نقش مؤثری ایفا کند.
مزایا و معایب ایمپلنت متحرک دندان نسبت به روشهای ثابت
استفاده از ایمپلنت متحرک دندان، به عنوان یکی از پیشرفتهترین روشهای جایگزینی دندانهای ازدسترفته، مزایای بیشماری دارد که مهمترین آنها عبارتند از:
- برخلاف ایمپلنتهای ثابت که به تراکم استخوان بالا نیاز دارند، ایمپلنت متحرک در افرادی با تحلیل استخوانی متوسط نیز قابلاجراست.
- مراحل جراحی در این روش سادهتر است و دوره نقاهت کوتاهتری نسبت به ایمپلنتهای ثابت دارد.
- پروتز متحرک بهراحتی از پایه جدا میشود و امکان تمیزکاری دقیقتر و حفظ بهداشت دهان و لثه را فراهم میسازد.
- بهطور معمول، هزینه ایمپلنت متحرک کمتر از روشهای ثابت است، زیرا تعداد پایههای کاشتهشده کمتر است. برای مقایسه دقیقتر، آگاهی یافتن از قیمت ایمپلنت فوری دندان میتواند مفید واقع شود.
- طراحی متناسب با فرم فک، باعث بازگرداندن حجم طبیعی صورت و جلوگیری از افتادگی لبها میشود.
| مزیت | توضیح کوتاه |
|---|---|
| راحتی در غذا خوردن | پروتز روی ایمپلنت محکم میماند و تکان نمیخورد. |
| تمیز کردن آسان | قابل جدا شدن است و به راحتی میتوان آن را تمیز کرد. |
| هزینه کمتر | نسبت به ایمپلنت ثابت اقتصادیتر است. |
| مناسب برای استخوان ضعیف | برای افرادی که استخوان کافی برای ایمپلنت ثابت ندارند، مناسب است. |
در کنار مزایای ذکر شده، استفاده از ایمپلنت متحرک دندان با محدودیت زیر همراه است:

- در هفتههای ابتدایی، برخی بیماران، حس فشاری خفیفی را تجربه میکنند. از طرف دیگر، عادت کردن به این پروتز مستلزم گذر زمان است.
- با گذر زمان، ممکن است اتصالات مغناطیسی دچار سایش شوند و نیاز به تنظیم مجدد داشته باشند.
- در مقایسه با ایمپلنت ثابت، ثبات مکانیکی ایمپلنت متحرک اندکی کمتر است، هرچند در عملکرد روزمره تفاوت چندانی احساس نمیشود.
- برای جلوگیری از التهاب یا عفونت لثه، شستوشوی روزانه و نگهداری اصولی ضروری است.
اجزای اصلی ایمپلنت متحرک دندان و نحوه عملکرد آن
ایمپلنت متحرک دندان از چند جزء کلیدی تشکیل شده که هماهنگی دقیق آنها باعث عملکرد طبیعی، ثبات بالا و راحتی در استفاده میشود. اجزای اصلی ایمپلنت متحرک دندان به شرح زیر است.
- پایه یا فیکسچر: این بخش همان پایهی تیتانیومی است که داخل استخوان فک کاشته میشود و نقش ریشهی دندان را دارد. معمولاً برای ایمپلنت متحرک از ۲ تا ۴ پایه در هر فک استفاده میشود.
- اتصالات یا اباتمنتها: اباتمنت، رابط میان پایه و پروتز متحرک است. این قطعه بهگونهای طراحی شده که اجازه اتصال و جداسازی آسان پروتز را میدهد. در عین حال نیز ثبات بالایی دارد.
- پروتز متحرک: قسمت قابل مشاهدهای است که ظاهر دندانها را بازسازی میکند. این پروتز میتواند از جنس آکریلیک یا سرامیک ساخته شود. پروتز متحرک باید متناسب با ساختار فک و چهره بیمار باشد.
- سیستمهای نگهدارنده: سیستمهای گویدار یا میلهای Tاز رایجترین انواع اتصالات هستند که پروتز را به پایهها متصل میکنند. انتخاب نوع سیستم، بستگی به تراکم استخوان، تعداد پایهها و سلیقه متخصص دارد.
مراحل انجام ایمپلنت متحرک دندان
اجرای ایمپلنت متحرک دندان، از چند مرحله دقیق و علمی تشکیل شده است که در ادامه به آنها پرداخته میشود.
- ارزیابی اولیه و تصویربرداری دقیق: در نخستین مرحله، پزشک وضعیت استخوان فک، بافت لثه و سلامت عمومی بیمار را بررسی میکند. تصاویر رادیوگرافی و اسکنهای سهبعدی به تشخیص دقیق میزان تراکم استخوان کمک میکنند. در صورت کمبود استخوان، ممکن است پیوند استخوان یا استفاده از ایمپلنتهای خاص مانند ایمپلنت مگاژن پیشنهاد شود.
- طراحی طرح درمان اختصاصی: بر اساس نتایج ارزیابی، مراحل ایمپلنت دندان شامل محل قرارگیری فیکسچرها، نوع اتصال پروتز و برنامه زمانی اجرای آن تهیه میشود.
- جراحی کاشت پایههای ایمپلنت: در این مرحله، پایههای تیتانیومی درون استخوان فک در موقعیتهای تعیینشده قرار داده میشوند. این مرحله، تحت بیحسی موضعی انجام میگیرد و معمولاً نیاز به بستری ندارد.

- دوره ترمیم و جوش خوردن استخوان (اسئواینتگریشن): در طی چند هفته تا چند ماه، استخوان فک بهطور طبیعی با سطح ایمپلنت پیوند میخورد و پایداری لازم برای نگهداشتن پروتز فراهم میشود.
- نصب هیلینگ و آمادهسازی بافت لثه: پس از جوش خوردن پایهها، قطعهای به نام هیلینگ ایمپلنت روی فیکسچر نصب میشود تا بافت لثه شکل طبیعی خود را پیدا کند و برای اتصال پروتز آماده شود.
- ساخت و نصب پروتز متحرک: پروتز متحرک با دقت بالا در آزمایشگاههای تخصصی ساخته میشود تا از نظر رنگ، فرم و تناسب فک کاملاً طبیعی بهنظر برسد. سپس، توسط پزشک تنظیم و روی اتصالات ایمپلنت نصب میشود.
- آموزش نگهداری و مراجعات دورهای: در مرحله پایانی، بیمار با نحوه جدا کردن، شستوشو و مراقبت روزانه از ایمپلنت آشنا میشود. ویزیتهای دورهای نیز برای بررسی سلامت بافتها و دوام اتصالات انجام میگیرد.
کاندیدای مناسب برای ایمپلنت متحرک
ایمپلنت متحرک دندان، یکی از بهترین گزینهها برای افرادی است که به دلایل مختلف نمیتوانند از ایمپلنتهای ثابت استفاده کنند یا به دنبال راهکاری کمتهاجمیتر و مقرونبهصرفهتر هستند. به طور کلی، کاندیدای مناسب برای استفاده از این نوع ایمپلنت عبارتند از:
- افرادی با تحلیل استخوان فک و محدودیت در کاشت چندین پایه برای ایمپلنت ثابت
- افراد شاکی از لغزش یا جابجایی دندان مصنوعی هنگام صحبت یا غذا خوردن
- افراد سن بالا با تحمل پایین جراحیهای پیچیده
- افراد مبتلا به بیماریهای کنترلشده مانند دیابت
- افراد با بودجه محدود و نیازمند به روشی کمهزینه با عملکرد مشابه ایمپلنت ثابت
سوالات متداول:
هزینه بستگی به:
– تعداد پایههای ایمپلنت،
– برند مورد استفاده (مانند Neodent، Bego، Zimmer)،
– جنس پروتز متحرک (اکریلیک یا کامپوزیتی)،
– و فک (بالا یا پایین) دارد.
ولی معمولاً ۳۰ تا ۵۰ درصد ارزانتر از ایمپلنت ثابت کامل است.
خیر، کاشت پایهها با بیحسی موضعی انجام میشود و بعد از چند روز التهاب خفیف از بین میرود.
در مقایسه با ایمپلنت ثابت، جراحی آن آسانتر و درد آن کمتر است.
– هر شب باید پروتز شسته و با قرص ضدعفونی مخصوص در آب قرار داده شود.
– لثه و اطراف اتصالات با مسواک نرم تمیز شود.
– مراجعه دورهای (سالانه) برای تنظیم توسط دندانپزشک لازم است.
پایههای فلزی کاشتهشده در فک معمولاً ۱۵ تا ۲۰ سال یا بیشتر عمر دارند،
اما دندان مصنوعی متحرک ممکن است نیاز به تجدید یا بازسازی بعد از ۵ تا ۱۰ سال داشته باشد.