ایمپلنت دندان یکی از روشهای پیشرفته و مطمئن برای جایگزینی دندانهای از دست رفته است. در این روش، با قرار دادن یک پایه در داخل استخوان فک و سپس اتصال تاج مصنوعی، عملکردی مشابه دندان طبیعی به وجود میآید. با وجود مزایای فراوان ایمپلنت، زمانی که موضوع بارداری مطرح میشود؛ تصمیمگیری درباره انجام این روش درمانی پیچیدهتر خواهد شد. از مهمترین چالشها در این زمینه میتوان به ایمن بودن ایمپلنت در بارداری، زمان مناسب انجام آن، خطرات احتمالی برای مادر و جنین و همچنین نکات مراقبتی اشاره کرد. یکی از شایعترین پرسشهای بسیاری از زنان باردار یا افرادی که قصد بارداری دارند، این است که آیا ایمپلنت در این دوره برای مادر و جنین، خطری در پی خواهد داشت یا بهتر است انجام این کار را به تعویق بیندازند. برای پاسخ دقیق به این پرسش، باید تغییرات فیزیولوژیک در بارداری، نیازهای درمانی، تاثیر داروها و روشهای جایگزین را بررسی کرد.
فهرست مطالب:
- آیا انجام ایمپلنت در بارداری بیخطر است؟
- چه زمانی ایمپلنت در بارداری ضرورت پیدا میکند؟
- بهترین زمان برای انجام ایمپلنت در بارداری
- عکسبرداری دندان در دوران بارداری
- تغییرات دهان و لثه در بارداری و تاثیر آنها بر ایمپلنت دندان
- آیا بارداری باعث شکست ایمپلنت میشود؟
- چه زمانی بعد از زایمان میتوان ایمپلنت انجام داد؟
آیا انجام ایمپلنت در بارداری بیخطر است؟
در نگاه اول، ممکن است تصور شود که ایمپلنت در بارداری، به دلیل اینکه تنها ناحیه دهان را درگیر میکند، تاثیر چندانی روی مادر باردار ندارد. اما واقعیت این است که ایمپلنت یک روش درمانی چند مرحلهای و نوعی جراحی محسوب میشود. به همین دلیل، اغلب دندانپزشکان توصیه میکنند که اگر شرایط اضطراری وجود ندارد، انجام ایمپلنت تا پس از زایمان به تعویق بیفتد. از مهمترین دلایل لزوم به تعویق انداختن ایمپلنت در دوران بارداری میتوان به این موارد اشاره کرد:
۱. ایمپلنت یک جراحی است
قرار دادن پایه تیتانیومی در استخوان فک، نیازمند برش لثه و در پی آن، ایجاد یک زخم جراحی است. هر نوع جراحی در بارداری، هر چند کوچک، ممکن است به دلیل استرس، التهاب یا تغییر فشار خون، خطرآفرین باشد. زنان باردار حساسیت بیشتری به اضطراب و تغییرات فیزیولوژیک دارند و این موضوع میتواند تحمل جراحی را برای این گروه از افراد دشوارتر سازد.
۲. نیاز به تصویربرداری
برای کاشت ایمپلنت دندان، تصویربرداری CBCT باید انجام شود. اگر چه اشعه رادیولوژی دندان نسبتاً کم است و با استفاده از روپوش محافظ (روپوش سربی بارداری)، تاثیر آن بر جنین تقریباً حذف میشود؛ اما انجام تصویربرداری در بارداری، به ویژه اگر چند مرحله نیاز باشد، ترجیحاً باید محدود شود. به همین دلیل، متخصصان تنها در صورت ضرورت درمانی، تصویربرداری در این دوران را مجاز میدانند.
۳. تغییرات هورمونی بارداری
در دوران بارداری، افزایش سطح هورمونهای استروژن و پروژسترون، باعث حساسیت بیشتر لثه، التهاب و تورم لثه، خونریزی هنگام مسواک زدن، افزایش احتمال عفونت لثه و واکنش شدیدتر بافتها به پلاک دندان میشود. این تغییرات علاوه بر اینکه کار دندانپزشک را دشوارتر میکند، روند ترمیم و جوش خوردن ایمپلنت دندان را نیز مختل میسازد. جوش خوردن پایه ایمپلنت در استخوان فک، نیازمند محیط بافتی سالم و پایدار است. در حالی که التهاب و تغییرات هورمونی در این دوره، ممکن است این فرآیند را تحت تاثیر قرار دهد.
۴. نیاز به مصرف دارو پس از جراحی
اغلب پس از جراحی ایمپلنت، برای کنترل درد و پیشگیری از عفونت، داروهای مشخصی تجویز میشود. برخی از این داروها در دوران بارداری، باید با احتیاط مصرف شوند یا در گروه داروهای ممنوع قرار دارند. محدودیت در مصرف دارو، ممکن است خطرهای پس از جراحی را افزایش دهد و روند درمان را دشوار کند. بنابراین، اگر چه ایمپلنت در بارداری از نظر علمی امکانپذیر است، اما بهترین و ایمنترین تصمیم معمولاً به تعویق انداختن آن است؛ مگر در شرایط خاص.
چه زمانی ایمپلنت در بارداری ضرورت پیدا میکند؟
به طور معمول، انجام ایمپلنت در بارداری توصیه نمیشود، اما گاهی شرایطی به وجود میآید که جراحی ضرورت پیدا میکند. این شرایط معمولاً شامل مواردی است که خطر عفونت یا آسیب بیشتر وجود دارد. در صورت بروز هر یک از موارد زیر، ممکن است دندانپزشک تصمیم بگیرد که ایمپلنت انجام شود:
- وجود عفونت دندان که با درمانهای محافظهکارانه کنترل نمیشود.
- شکستگی شدید دندان که موجب درد یا ایجاد التهاب در بافتها شود.
- مشکلاتی که در صورت به تعویق انداختن درمان، باعث از بین رفتن استخوان و تغییر شکل فک میشوند.
- شرایطی که درد شدید و التهاب، سلامت مادر یا جنین را تهدید میکند.
در این شرایط اغلب دندانپزشک ابتدا راهکارهای کمتهاجمی را برای کنترل عفونت یا درد امتحان میکند. ولی اگر هیچ کدام از درمانها نتیجه ندهد، ممکن است تصمیم به کاشت ایمپلنت گرفته شود. البته این تصمیم با مشورت با متخصص زنان و زایمان انجام میشود تا تمام جوانب سنجیده شود و کوچکترین خطری برای مادر و جنین ایجاد نشود.
بهترین زمان برای انجام ایمپلنت در بارداری
بارداری به سه دوره سه ماهه تقسیم میشود و هر دوره، ویژگیها و حساسیتهای خاصی به همراه خواهد داشت. اگر ضرورت پزشکی وجود داشته باشد، انتخاب زمان مناسب برای انجام ایمپلنت در بارداری اهمیت زیادی دارد.
سهماهه اول:
این دوره زمان شکلگیری اندامها و رشد اولیه جنین است. جنین در این مرحله بسیار حساس است و باید از هرگونه استرس، جراحی، مصرف دارو و قرارگیری در معرض اشعه جلوگیری شود. به همین دلیل ایمپلنت در این دوره تقریباً ممنوع است: مگر در مواقع اضطراری که جان مادر یا سلامت عمومی او در خطر باشد.
سهماهه دوم:
این دوره از نظر پزشکی ایمنترین زمان برای انجام اغلب اقدامات دندانپزشکی و در صورت لزوم، ایمپلنت دندان محسوب میشود. جنین وارد مرحله رشد پایدار شده، خطر سقط کاهش یافته و مادر نیز به لحاظ جسمی در وضعیت بهتری قرار دارد. اگر درمان ضروری باشد، متخصصان معمولاً این دوره را انتخاب میکنند. هر چند ایمپلنت در این مرحله قابل انجام است، اما همچنان باید فقط در شرایط ضروری انجام شود.
برای مشاوره تخصصی ایمپلنت، همین حالا نوبت بگیرید.
سهماهه سوم:
در این دوره، جنین به سرعت رشد میکند و اندازه رحم افزایش مییابد. نشستن طولانی مدت مادر روی صندلی دندانپزشکی میتواند باعث ایجاد فشار روی رگهای اصلی، کاهش جریان خون، احساس سرگیجه یا حتی شروع انقباضات زودرس شود. این موارد انجام ایمپلنت دندان را دشوار و گاهی خطرناک میسازد. بنابراین توصیه میشود که اگر جراحی ضروری نیست، به سه ماهه سوم موکول نشود.
عکسبرداری دندان در دوران بارداری
هر چند تصویربرداری دندان مانند عکس تکدندان یا پانورامیک مقدار بسیار کمی اشعه دارد، اما انجام آن در دوران بارداری باید با احتیاط همراه باشد. بر اساس اصول پزشکی، تماس غیرضروری با اشعه، در دوران بارداری باید به حداقل برسد. به طور کلی، برای ایمپلنت دندان نیاز به تصاویر دقیق استخوان و ساختار فک است. حتی اگر یک تصویر هم بیخطر باشد، امکان نیاز به چند تصویر یا تکرار آن وجود دارد. بنابراین:
- انجام رادیوگرافی تنها در صورت ضرورت پزشکی باید انجام شود.
- استفاده از روپوش سربی برای محافظت از جنین لازم است.
- از تصویربرداری پیشرفته در موارد غیرضروری باید اجتناب گردد.
تغییرات دهان و لثه در بارداری و تاثیر آنها بر ایمپلنت دندان
بارداری تاثیری مستقیم بر سلامت دهان دارد و این امر میتواند شانس موفقیت ایمپلنت در بارداری را کاهش دهد. برخی از تغییرات دهان و لثه در بارداری عبارت است از:
- افزایش التهاب لثه: بسیاری از زنان در دوران بارداری دچار التهاب لثه (ژنژیویت) میشوند. حالتی که در آن لثه، بیش از حد طبیعی به پلاک دندانی واکنش نشان میدهد. در نتیجه، لثه مستعد خونریزی، تورم و التهاب است و محیط مناسبی برای جراحی ایمپلنت نیست.
- افزایش پوسیدگی دندان: علتهای مختلفی مانند تهوع صبحگاهی، تغییرات رژیم غذایی، کاهش بزاق و تغییر در عادات بهداشت دهان، میتوانند باعث افزایش پوسیدگی شوند. هرگونه پوسیدگی یا بیماری دهان، محیط را برای انجام ایمپلنت نامناسب میکند.
- تشدید بیماری لثه: یکی از عوامل اصلی شکست ایمپلنت، بیماری پریودنتال لثه است. تغییرات هورمونی در برخی از زنان باردار، باعث تشدید بیماریهای لثه میشود. در نتیجه، علاوه بر تاثیر منفی بر استخوان فک، پایداری ایمپلنت را نیز کاهش میدهد.
آیا بارداری باعث شکست ایمپلنت میشود؟
بارداری به تنهایی عامل شکست ایمپلنت نیست، اما شرایط مرتبط با آن احتمال بروز مشکلات را افزایش میدهد. در همین زمینه، آگاهی از ۷ نشانه مهم پسزدن ایمپلنت که نباید نادیده بگیرید، میتواند به تشخیص زودهنگام و پیشگیری از مشکلات احتمالی کمک کند. التهاب لثه، محدودیت استفاده از داروهای موثر، تغییرات در رژیم غذایی و استفراغهای مکرر در بارداری،، میتوانند محیط دهان را برای جوش خوردن ایمپلنت نامناسب نمایند. به همین دلیل احتمال شکست ایمپلنت در دوران بارداری بیشتر است.
چه زمانی بعد از زایمان میتوان ایمپلنت انجام داد؟
زمانی که بدن مادر به وضعیت طبیعی بازگردد، میتوان ایمپلنت دندان را انجام داد. اگر مادر شیرده باشد، دندانپزشک داروهای مناسب با شیردهی تجویز میکند. بنابراین ایمپلنت در دوران شیردهی از نظر پزشکی مشکلی ندارد و بسیار کمخطرتر از دوران بارداری است. در سالهای اخیر، استفاده از ایمپلنت دیجیتال به دلیل دقت بالا و کاهش زمان جراحی رواج زیادی پیدا کرده است. برای مادرانی که به تازگی زایمان کردهاند، این روش درمانی به دلیل مزیتهای فراوان، میتواند گزینهای مناسبتر باشد.
نتیجهگیری: ملاحظات ایمپلنت در بارداری
اگر چه ایمپلنت در بارداری، امکانپذیر است، اما توصیه نمیشود. در واقع، به دلیل وجود عوامل خطر مانند نیاز به جراحی، مصرف دارو، تغییرات هورمونی لثه، افزایش التهاب و محدودیت در تصویربرداری، بهتر است این درمان را تا پس از زایمان به تعویق انداخت. تنها در شرایط کاملاً اضطراری و معمولاً در سه ماهه دوم بارداری میتوان جراحی ایمپلنت را با احتیاط زیاد انجام داد.
سوالات متداول
خیر؛ به دلیل اینکه ایمپلنت یک جراحی است که نیاز به برش، تصویربرداری، بیحسی و گاهی مصرف دارو دارد، بیشتر دندانپزشکان توصیه میکنند تا پس از زایمان انجام شود مگر در موارد ضروری.
اگرچه اشعه تصویربرداری دندان کم است، اما تکرار آن و استفاده از CBCT میتواند مضرات داشته باشد؛ بنابراین فقط در صورت ضرورت پزشکی انجام میشود.
افزایش هورمونها منجر به التهاب لثه، خونریزی و حساسیت بیشتر میشود که میتواند محیط مناسب برای انجام جراحی ایمپلنت را کاهش دهد.
