خشکی دهان و گلو Dry Mouth یک مشکل نسبتاً شایع است که تقریبا همه افراد حداقل یک‌بار در زندگی خود آن را تجربه کرده‌اند. این عارضه می‌تواند موقت یا مزمن باشد و در موارد شدیدتر نیاز به بررسی و درمان جدی دارد. کاهش تولید بزاق از سوی غدد بزاقی عامل اصلی این مشکل است
براساس تحقیقات دندانپزشکی نوین، بزاق نقش کلیدی در سلامت دهان و دندان، هضم غذا و حتی تکلم و بلع ایفا می‌کند. اگر بزاق کافی نباشد، دهان محیطی مناسب برای رشد باکتری‌ها، پوسیدگی دندان و بیماری‌های لثه می‌شود. در صورت تداوم خشکی دهن، مشاوره با دندانپزشک یا پزشک الزامی است.
مهم‌ترین وظایف بزاق دهان
مرطوب نگه داشتن دهان و جلوگیری از خشکی و سوزش
- تسهیل هضم غذا: آنزیم‌های بزاقی، مخصوصاً آمیلاز، فرآیند تجزیه غذا را از دهان آغاز می‌کنند.
- جلوگیری از تشکیل پلاک و پوسیدگی دندان‌ها: بزاق با از بین بردن مواد زائد و باکتری‌ها، محیطی سالم برای دهان فراهم می‌کند.
- بهبود زخم‌های دهانی: پروتئین‌های خاص بزاق با تحریک رگ‌سازی و افزایش خونرسانی، به ترمیم سریع کمک می‌کنند.
چرا هنگام خواب دهنم خشک می‌شود؟
یکی از دلایل رایج اینکه افراد صبح با دهان خشک از خواب بیدار می‌شوند، تنفس از راه دهان است. این اتفاق معمولاً به خاطر گرفتگی بینی، آلرژی، یا عادت خوابیدن به پشت رخ می‌دهد. همچنین خروپف و آپنه خواب با مختل کردن تنفس باعث افزایش خشکی دهان در شب می‌شوند.
حتما بخوانید:درمان ریشه دندان ;Root Canal Therapy تمام آنچه باید بدانید!
کمبود کدام ویتامین باعث خشکی دهان می‌شود؟
- ویتامین A: نیاز بدن برای حفظ سلامت غشاهای مخاطی دهان.
- ویتامین‌های گروه B (مخصوصاً B12): در سلامت اعصاب و غدد بزاقی نقش دارند.
- زینک (روی): برای ترمیم سلولی و عملکرد غدد بزاقی ضروری است.
دلایل اصلی خشکی دهان در شب و روز
| علت | توضیح مختصر |
| تنفس دهانی | باعث تبخیر سریع بزاق در طول خواب می‌شود |
| رفلاکس اسید معده | اسید بازگشتی باعث تحریک غدد بزاقی می‌شود |
| استرس و اضطراب | افزایش کورتیزول و کاهش ترشح بزاق |
| مصرف داروهای خاص | داروهای ضدافسردگی، آنتی‌هیستامین‌ها، دیورتیک‌ها |
| برخی بیماری‌ها | دیابت، فیبروز کیستیک، بیماری‌های خودایمنی، سرطان |
کمبود آب و دهیدراسیون کاهش سطح آب بدن = کاهش بزاق
چه بیماری‌هایی باعث خشکی دهان می‌شوند؟
- دیابت: افزایش قند خون، تکرر ادرار و دهیدراسیون
- بیماری‌های خودایمنی: مانند سندرم شوگرن (Sjögren)
- سرماخوردگی و آلرژی: انسداد بینی و مصرف داروهای آنتی‌هیستامین
- فیبروز کیستیک: تولید مخاط چسبناک و تنفس دهانی
- استرس مزمن: ترشح کورتیزول بیش از حد
- برخی سرطان‌ها یا شیمی‌درمانی
آیا ناراحتی معده باعث خشکی دهان می‌شود؟
بله، رفلاکس اسید معده به مری و دهن می‌تواند منجر به تحریک غدد بزاقی و در نتیجه کاهش تولید بزاق و خشکی دهن شود.
علت خشکی دهان + تشنگی و ادرار زیاد چیست؟
این مجموعه علائم معمولاً نشانه دیابت است، زیرا افزایش دفع ادرار باعث کاهش آب بدن و به دنبال آن خشکی دهن می‌شود. اگر این علائم را دارید، حتماً با پزشک مشورت کنید.
چه داروهایی باعث خشکی دهان می‌شوند؟
- ضدافسردگی‌ها و ضداضطراب‌ها
- داروهای فشار خون بالا (دیورتیک‌ها، ACE inhibitors)
- آنتی‌هیستامین‌ها و برخی داروهای آلرژی
- داروهای ضدتهوع
- داروهای شیمی‌درمانی و ضدپارکینسون
مراحل درمان علمی خشکی دهان
- تشخیص علت اصلی توسط پزشک یا دندانپزشک
- مصرف آب فراوان و پرهیز از نوشیدنی‌های کافئین‌دار
- تحریک غدد بزاقی با آدامس بدون قند یا آبنبات‌های بدون قند
- استفاده از بزاق مصنوعی و دهانشویه مرطوب‌کننده
- بررسی و تنظیم داروهای مصرفی
- در صورت نیاز، درمان بیماری زمینه‌ای
نتیجه‌گیری و سخن پایانی
خشکی دهن، اگرچه معمولاً به راحتی برطرف می‌شود، اما در صورت تداوم یا بروز همراه با علائم شدید، باید جدی گرفته شود. بزاق نقش اساسی در سلامت دهان، دندان، بلع و حتی صحبت کردن دارد.
در صورت مشاهده علائم مزمن، حتماً به کلینیک یا پزشک مراجعه کنید تا علت اصلی شناسایی و درمان مناسب انجام شود.
اطلاعات تماس کلینیک آریل دنتال
📞 تلفن تماس
02191004488
📍 آدرس
تهران، نیاوران، خیابان باهنر، بعد از سه‌راه یاسر، پلاک ۲۸۴، طبقه همکف
سوالات متداول
آیا خشکی دهان خطرناک است؟
در بعضی موارد بله، به خصوص اگر مزمن باشد یا همراه علائم دیگر.
آیا خشکی دهان قابل درمان است؟
بله، با کشف و رفع علت می‌توان آن را کنترل یا درمان کرد.
کمبود چه ویتامین‌هایی مهم است؟
A، B12 و زینک نقش اصلی دارند.
آیا خشکی دهان می‌تواند نشانه سرطان باشد؟
در موارد بسیار نادر، عمدتاً به دلایل دیگر مربوط است.
اطلاعات تماس کلینیک آریل دنتال
📞 تلفن تماس
02191004488
📍 آدرس
تهران، نیاوران، خیابان باهنر، بعد از سه‌راه یاسر، پلاک ۲۸۴، طبقه همکف
منابع
