دندانهای ما، گنجینهای ارزشمند برای سلامتی و زیبایی
دندانها تنها ابزاری برای خوردن غذا نیستند؛ آنها نقش حیاتی در سلامت عمومی، زیبایی لبخند و حتی گفتار ما دارند. مراقبت صحیح از دندانها و درمان به موقع مشکلات آنها، اهمیت بسیار زیادی دارد، بهخصوص زمانی که پای دندانهای شیری کودکان در میان باشد. دیدن درد کشیدن کودک دلبندتان به دلیل دندان درد، قلب هر پدر و مادری را به درد میآورد و در این شرایط، روشهای درمانی دندانپزشکی مانند پالپکتومی، نعمتی بزرگ برای پایان دادن به این درد طاقتفرسا هستند.
اگر شما هم کنجکاوید بدانید پالپکتومی دقیقاً چیست و چگونه میتواند به سلامت دندانها، بهخصوص دندانهای شیری فرزندتان کمک کند، در این مقاله همراه ما باشید. ما به طور جامع به این موضوع میپردازیم که پالپکتومی چیست، چه زمانی به آن نیاز داریم، مراحل انجام آن چگونه است و چه نکات مهمی را باید در نظر بگیریم.
پالپ دندان چیست و چرا اهمیت دارد؟
برای درک بهتر پالپکتومی، ابتدا باید با “پالپ دندان” آشنا شویم. پالپ دندان، بخش درونی و زندهی دندان است. این بافت نرم، در مرکز دندان و زیر لایهی سخت عاج قرار گرفته است. پالپ از رگهای خونی، اعصاب و بافت همبند تشکیل شده و نقش حیاتی در حفظ سلامت و حیات دندان ایفا میکند. به زبان ساده، پالپ همانند “قلب” دندان شما عمل میکند و مواد مغذی را به دندان میرساند و حس درد، دما و فشار را منتقل میکند.
وقتی پالپ دندان به هر دلیلی، مانند پوسیدگی عمیق، ضربه یا شکستگی، دچار عفونت یا التهاب شدید میشود، وضعیت دردناکی ایجاد میشود که اصطلاحاً به آن پالپیت گفته میشود. پالپیت میتواند بسیار دردناک باشد و در موارد پیشرفته، منجر به تشکیل آبسه در ناحیه اطراف ریشه دندان (ناحیه پریاپیکال) شود. در این شرایط، اگر عفونت به موقع درمان نشود، میتواند به استخوان فک و بافتهای اطراف نیز سرایت کرده و مشکلات جدیتری ایجاد کند. اینجا جایی است که پالپکتومی به عنوان یک راه حل درمانی مطرح میشود.
پالپکتومی چیست؟ تعریفی دقیق و ساده از نجات دندان
پالپکتومی (Pulpectomy) یکی از درمانهای تخصصی دندانپزشکی است که در دسته درمانهای ریشه قرار میگیرد. هدف اصلی این روش، برداشتن کامل بافت پالپ عفونی یا مرده (نکروز شده) از داخل کانالهای ریشه دندان است. این درمان زمانی انجام میشود که عفونت یا آسیب به پالپ به حدی شدید باشد که دیگر قابل برگشت نباشد و پالپ کاملاً از بین رفته باشد.
در واقع، پالپکتومی شبیه به عصب کشی کامل در دندانهای دائمی است، با این تفاوت که در دندانهای شیری، مواد پرکننده کانال ریشه قابل جذب هستند تا با رشد دندان دائمی، به مرور زمان حل شده و مشکلی ایجاد نکنند.
پروسه پالپکتومی معمولاً شامل تمیز کردن کامل کانالهای ریشه از هرگونه بافت عفونی، ضدعفونی کردن فضا و سپس پر کردن کانالها با مواد مخصوص است. این پر کردن دقیق و مهر و موم کردن فضای خالی، برای جلوگیری از ورود مجدد میکروبها و آلودگیها به داخل دندان و ریشهها ضروری است. پالپکتومی به دندانپزشک کمک میکند تا عفونت را کنترل کرده، درد بیمار را تسکین دهد و دندان را تا حد امکان حفظ کند.
حتما بخوانید:ترمیم دندان های پوسیده با پر کردن دندان
چه کسانی کاندیدای مناسبی برای پالپکتومی هستند؟
پالپکتومی معمولاً برای بیمارانی که دچار عوارض ناشی از عفونت شدید پالپ یا نکروز (مرگ) بافت پالپ هستند، توصیه میشود. این وضعیت میتواند هم در کودکان و هم در بزرگسالان رخ دهد، اما به دلیل سرعت پیشرفت عفونت در دندانهای شیری و اهمیت حفظ این دندانها، پالپکتومی در کودکان کاربرد بیشتری دارد.
چگونه بفهمیم که ممکن است نیاز به پالپکتومی داشته باشیم؟
برخی علائم هشدار دهنده وجود دارند که نشان میدهند پالپ دندان ممکن است دچار عفونت یا آسیب جدی شده باشد و نیاز به بررسی دندانپزشک و احتمالاً درمان پالپکتومی وجود دارد. این علائم عبارتند از:
درد شدید و مداوم در دندان
این درد ممکن است خود به خودی باشد یا با جویدن، سرما یا گرما تحریک شود.
حساسیت طولانی مدت به گرما یا سرما
اگر بعد از برداشتن محرک سرد یا گرم، درد برای مدت طولانی ادامه پیدا کند، ممکن است نشاندهنده آسیب به پالپ باشد.
تورم و التهاب در لثه اطراف دندان آسیب دیده
تورم میتواند نشانه گسترش عفونت به بافتهای اطراف باشد.
وجود کیست یا آبسه (جوش چرکی) در لثه مجاور دندان
آبسه نشانهای از عفونت فعال و تجمع چرک است.
تغییر رنگ دندان
دندانی که پالپ آن دچار نکروز شده، ممکن است تیرهتر یا خاکستری به نظر برسد.
احساس درد هنگام لمس یا فشار دادن دندان
این حساسیت میتواند ناشی از التهاب در اطراف ریشه باشد.
لق شدن دندان
در موارد پیشرفته عفونت، استخوان حمایتکننده دندان ممکن است آسیب ببیند و دندان لق شود.
بوی بد دهان ناشی از عفونت
گاهی اوقات عفونت پالپ میتواند باعث بوی نامطبوع در دهان شود.
اگر هر یک از این علائم را در خود یا فرزندتان مشاهده کردید، مراجعه فوری به دندانپزشک برای تشخیص دقیق و درمان مناسب ضروری است. تشخیص زودهنگام و درمان به موقع با پالپکتومی میتواند به نجات دندان و پیشگیری از مشکلات بزرگتر کمک کند.
فواید شگفتانگیز پالپکتومی چیست؟ چرا باید این درمان را جدی گرفت؟
پالپکتومی با وجود پیچیدگیهایی که ممکن است در برخی موارد داشته باشد، فواید بسیار مهمی برای سلامت دهان و دندان دارد، بهخصوص در دندانهای شیری کودکان. برخی از مهمترین مزایای انجام پالپکتومی عبارتند از:
حفظ دندان شیری تا زمان رویش دندان دائمی
این مهمترین فایده پالپکتومی در کودکان است که به حفظ فضای لازم برای دندان دائمی و جلوگیری از مشکلات ارتودنسی کمک میکند.
کاهش و از بین بردن درد
با برداشتن پالپ عفونی، منبع اصلی درد از بین میرود و بیمار (بهخصوص کودک) از درد شدید رها میشود.
جلوگیری از گسترش عفونت
پالپکتومی عفونت را در ناحیه پالپ محدود کرده و از سرایت آن به بافتهای اطراف، استخوان فک و حتی سایر دندانها جلوگیری میکند.
پیشگیری از آسیب به جوانه دندان دائمی
عفونت شدید در دندان شیری میتواند به جوانه دندان دائمی زیرین آسیب برساند. پالپکتومی با کنترل عفونت، از این آسیب جلوگیری میکند.
بهبود عملکرد جویدن و گفتار
حفظ دندانها به کودک اجازه میدهد تا به درستی غذا بخورد و صحبت کند.
افزایش اعتماد به نفس کودک
حفظ زیبایی و یکدستی دندانها، بهخصوص دندانهای جلو، بر اعتماد به نفس کودک تأثیر مثبتی دارد.
جلوگیری از مشکلات تغذیهای
درد دندان میتواند باعث شود کودک از خوردن غذاهای مختلف امتناع کند که این موضوع میتواند منجر به مشکلات تغذیهای شود.
جلوگیری از عفونتهای سیستمیک
در موارد نادر، عفونت دندان میتواند به جریان خون وارد شده و بر ارگانهای داخلی مانند قلب تأثیر بگذارد. پالپکتومی با ریشهکن کردن عفونت، از این خطرات جدی جلوگیری میکند.
با در نظر گرفتن این فواید، مشخص میشود که پالپکتومی یک درمان حیاتی و ارزشمند برای حفظ سلامت دهان و دندان، بهخصوص در سنین رشد است.
حتما بخوانید:پانسمان دندان موقت: راهکاری جامع برای درمان موقت دندان درد
معایب احتمالی پالپکتومی چیست؟ نگاهی واقعبینانه به چالشها
همانند هر روش درمانی دیگری، پالپکتومی نیز میتواند معایب و چالشهای احتمالی داشته باشد که لازم است قبل از انجام آن، از آنها آگاه باشید. برخی از این معایب عبارتند از:
- پالپکتومی نسبت به برخی درمانهای سادهتر دندانپزشکی، پیچیدهتر است و ممکن است نیاز به یک یا چند جلسه درمانی داشته باشد.
- موفقیت پالپکتومی به شدت به رعایت نکات مراقبتی بعد از درمان بستگی دارد.
- پس از پالپکتومی، دندان معمولاً نیاز به روکش یا ترمیمهای دیگر برای بازگرداندن شکل و عملکرد طبیعی خود دارد.
- دندانی که تحت درمان پالپکتومی قرار گرفته است، ممکن است به دلیل برداشتن بافت پالپ و کاهش خونرسانی، کمی شکنندهتر از دندانهای سالم باشد. به همین دلیل، قرار دادن روکش بعد از پالپکتومی برای محافظت از دندان در برابر شکستگی بسیار مهم است.
- در برخی موارد، بهخصوص در گذشته که از مواد پرکننده خاصی استفاده میشد، دندان بعد از پالپکتومی ممکن بود دچار تغییر رنگ شود. با پیشرفت مواد دندانپزشکی، این مشکل کمتر شده است.
- در موارد نادری، ممکن است با وجود انجام صحیح پالپکتومی، عفونت مجدداً در ناحیه درمان شده رخ دهد که نیاز به درمانهای بیشتر خواهد داشت.
- هرچند بسیار نادر است، اما ممکن است بدن نسبت به مواد بیحسی، مواد پرکننده کانال یا مواد ترمیمی واکنش آلرژیک نشان دهد.
- طبیعی است که بعد از پالپکتومی، بیمار برای چند روز احساس ناراحتی، درد یا حساسیت داشته باشد که با داروهای مسکن قابل کنترل است.
- پالپکتومی یک درمان تخصصی است و ممکن است هزینه آن نسبت به درمانهای سادهتر بیشتر باشد.
مراحل گام به گام انجام پالپکتومی: سفری به دنیای درمان ریشه دندان
انجام پالپکتومی یک پروسه دقیق و چند مرحلهای است که توسط دندانپزشک ماهر انجام میشود. آشنایی با این مراحل میتواند به کاهش اضطراب شما و همکاری بهتر در طول درمان کمک کند. مراحل اصلی انجام پالپکتومی عبارتند از:
تشخیص دقیق
اولین و مهمترین قدم، تشخیص صحیح مشکل است. دندانپزشک با معاینه بالینی، بررسی علائم بیمار و استفاده از عکسبرداری رادیوگرافی (اشعه ایکس) از دندان آسیب دیده، شدت و وسعت عفونت یا آسیب پالپ را ارزیابی میکند. رادیوگرافی اطلاعات ارزشمندی در مورد وضعیت ریشهها و بافتهای اطراف دندان ارائه میدهد.
آمادهسازی روانی (بهخصوص در کودکان)
از آنجایی که پالپکتومی اغلب برای کودکان انجام میشود و بسیاری از کودکان از محیط دندانپزشکی ترس دارند، آمادهسازی روانی کودک بسیار مهم است. دندانپزشک و دستیار او با حوصله و زبانی ساده، پروسه درمان را برای کودک توضیح میدهند، به او اطمینان میدهند که درد زیادی احساس نخواهد کرد و هدف از درمان را (مثلاً از بین بردن “کرمهای بد” و کمک به “خندان” شدن دندان) برایش روشن میکنند تا همکاری بیشتری داشته باشد.
بیحسی یا بیهوشی
برای اینکه بیمار در طول درمان احساس درد نداشته باشد، دندانپزشک از بیحسی موضعی استفاده میکند. در برخی موارد، بهخصوص برای کودکان بسیار مضطرب یا بیماران با نیازهای خاص، ممکن است از روشهای آرامبخشی یا حتی بیهوشی عمومی (تحت نظر متخصص بیهوشی) استفاده شود. اگر بیهوشی عمومی انتخاب شود، لازم است بیمار از چند ساعت قبل (معمولاً 6 تا 8 ساعت) ناشتا باشد.
ایجاد دسترسی به پالپ
پس از بیحسی، دندانپزشک با استفاده از ابزارهای خاص، پوسیدگیها و بافتهای آسیب دیده تاج دندان را برمیدارد و حفرهای ایجاد میکند تا به اتاقک پالپ و ورودی کانالهای ریشه دسترسی پیدا کند.
خارج کردن بافت پالپ عفونی
با استفاده از فایلهای ظریف دندانپزشکی، دندانپزشک بافت پالپ عفونی و آسیب دیده را از داخل اتاقک پالپ و کانالهای ریشه خارج میکند. این مرحله با دقت و ظرافت زیادی انجام میشود تا تمام بافت عفونی برداشته شود.
تمیز کردن و شکلدهی کانالها
پس از برداشتن پالپ، کانالهای ریشه با استفاده از ابزارهای خاص و محلولهای ضدعفونیکننده به طور کامل تمیز شده و شکل داده میشوند. این مرحله برای اطمینان از حذف کامل باکتریها و بقایای بافت و همچنین آمادهسازی کانالها برای پر شدن ضروری است.
پر کردن و مهر و موم کردن کانالها
پس از تمیز شدن کامل، کانالهای ریشه با مواد مخصوصی پر میشوند. در دندانهای دائمی از مادهای به نام گوتاپرکا استفاده میشود، اما در دندانهای شیری از مواد پرکننده قابل جذب استفاده میشود تا با رشد دندان دائمی، به مرور زمان جذب بدن شوند. هدف از پر کردن کانالها، مهر و موم کردن کامل فضای داخلی دندان برای جلوگیری از ورود مجدد باکتریها است.
بازسازی تاج دندان
پس از اتمام درمان ریشه، تاج دندان که برای دسترسی به پالپ حفرهای در آن ایجاد شده است، نیاز به بازسازی دارد. این بازسازی میتواند با مواد ترمیمی مانند آمالگام یا کامپوزیت انجام شود، اما در بسیاری از موارد، بهخصوص در دندانهای خلفی (عقبی) که تحت فشار زیادی هنگام جویدن هستند.
برای محافظت از دندان درمان شده و جلوگیری از شکستگی، استفاده از روکش دندان (معمولاً روکش فلزی یا سرامیکی) توصیه میشود. در دندانهای شیری، اغلب از روکشهای فلزی آماده به دلیل استحکام و سرعت در نصب استفاده میشود.
انجام دقیق و کامل تمام این مراحل برای موفقیت طولانی مدت درمان پالپکتومی بسیار مهم است.
مراقبتهای بعد از پالپکتومی
موفقیت درمان پالپکتومی تنها به مهارت دندانپزشک در طول پروسه درمان محدود نمیشود؛ بلکه بخش مهمی از آن به رعایت نکات مراقبتی بعد از درمان توسط بیمار (یا والدین کودک) بستگی دارد. رعایت این نکات به بهبودی سریعتر، کاهش ناراحتی و جلوگیری از عوارض احتمالی کمک میکند. مهمترین مراقبتهای بعد از پالپکتومی عبارتند از:
مصرف داروها طبق دستور دندانپزشک
دندانپزشک ممکن است داروهایی مانند آنتیبیوتیک (برای جلوگیری یا درمان عفونت) و مسکن (برای کنترل درد) تجویز کند.
کنترل درد و ناراحتی
میتوانید از مسکنهای بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا استامینوفن (با مشورت دندانپزشک و رعایت دوز مناسب، بهخصوص در کودکان) استفاده کنید. در صورت درد شدید یا غیرقابل کنترل، با دندانپزشک تماس بگیرید.
مراقبت از دهان و دندان
مسواک زدن و نخ دندان کشیدن در اطراف دندان درمان شده باید با ملایمت بیشتری انجام شود، بهخصوص در 24 ساعت اول بعد از درمان. از استفاده از دهانشویههای حاوی الکل خودداری کنید مگر اینکه دندانپزشک توصیه کرده باشد. حفظ بهداشت دهان و دندان برای جلوگیری از عفونت مجدد ضروری است.
پرهیز از غذاهای سفت و چسبنده
تا زمانی که بیحسی کامل از بین نرفته است، از خوردن یا آشامیدن پرهیز کنید تا به صورت خود گاز نگیرید. در روزهای اول بعد از درمان، از جویدن غذاهای سفت، چسبنده یا ترد با سمتی که دندان درمان شده در آن قرار دارد، خودداری کنید تا به ترمیم یا روکش دندان آسیب نرسد. بهتر است از غذاهای نرمتر استفاده کنید.
پرهیز از دماهای بسیار بالا یا پایین
تا چند روز بعد از درمان، از مصرف نوشیدنیها و غذاهای بسیار گرم یا بسیار سرد که ممکن است باعث حساسیت شوند، پرهیز کنید.
توجه به تورم و التهاب
استفاده از کمپرس سرد روی صورت در ناحیه مربوطه میتواند به کاهش تورم کمک کند. در صورت تورم شدید، افزایش یابنده یا همراه با تب، فوراً با دندانپزشک تماس بگیرید.
گزارش علائم غیرطبیعی
اگر علائمی مانند تب، لرز، بوی بد و مداوم دهان، خونریزی غیرطبیعی، تورم شدید یا دردی که با مسکن کنترل نمیشود، مشاهده کردید، باید در اسرع وقت با دندانپزشک خود تماس گرفته و وضعیت را گزارش دهید.
مراجعه به جلسات فالوآپ (پیگیری)
دندانپزشک ممکن است از شما بخواهد برای بررسی وضعیت بهبودی و اطمینان از موفقیت درمان در جلسات بعدی مراجعه کنید. حتماً این قرار ملاقاتها را جدی بگیرید.
رعایت دقیق این نکات به شما کمک میکند تا دوره نقاهت راحتتری داشته باشید و از نتیجه موفقیتآمیز درمان پالپکتومی اطمینان حاصل کنید.
بیشتر بخوانید:فلوراید تراپی; راهی مؤثر برای حفظ سلامت دندانها
پالپکتومی در مقابل پالپوتومی; تفاوت این دو روش چیست؟
گاهی اوقات ممکن است اصطلاحات پالپکتومی و پالپوتومی با هم اشتباه گرفته شوند، یا والدین در مورد تفاوت این دو درمان برای دندان شیری کودکشان سوال داشته باشند. هر دو این روشها به نوعی با پالپ دندان سروکار دارند، اما تفاوتهای اساسی در میزان برداشت بافت پالپ و کاربرد آنها وجود دارد:
پالپوتومی (Pulpotomy)
در پالپوتومی، تنها بخش تاجی پالپ (بخشی از پالپ که در قسمت تاج دندان قرار دارد) برداشته میشود. این درمان زمانی انجام میشود که عفونت یا پوسیدگی تنها به بخش تاجی پالپ محدود شده باشد و بخش ریشهای پالپ سالم و بدون عفونت باشد. هدف از پالپوتومی، حفظ حیات بخش ریشهای پالپ است. پالپوتومی اغلب به عنوان “عصبکشی جزئی” یا “درمان حیات پالپ” شناخته میشود و معمولاً روشی سادهتر و سریعتر از پالپکتومی است.
پالپکتومی (Pulpectomy)
همانطور که پیشتر توضیح داده شد، در پالپکتومی، کل بافت پالپ دندان، شامل بخش تاجی و بخش ریشهای، برداشته میشود. این درمان زمانی ضروری است که عفونت یا نکروز به بخش ریشهای پالپ نیز سرایت کرده باشد و دیگر امکان حفظ حیات پالپ وجود نداشته باشد. پالپکتومی در واقع “عصبکشی کامل” دندان است.
انتخاب بین پالپوتومی و پالپکتومی به وضعیت دندان و تشخیص دندانپزشک بستگی دارد. دندانپزشک با بررسی رادیوگرافی و معاینه بالینی، تشخیص میدهد که آیا عفونت به ریشه دندان رسیده است یا خیر و بر اساس آن بهترین روش درمانی را انتخاب میکند. به طور کلی، پالپوتومی در مواردی که عفونت کمتر پیشرفته است انجام میشود، در حالی که پالپکتومی برای موارد شدیدتر عفونت یا نکروز پالپ ضروری است.
کلینیک تخصصی آریل دنتال;همراه شما در سلامت دندانهایتان
حفظ سلامت دندانها، بهخصوص در کودکان، نیازمند توجه و مراقبتهای تخصصی است. در کلینیک تخصصی آریل دنتال، با بهرهگیری از دانش و تجربه دندانپزشکان متخصص و استفاده از پیشرفتهترین تجهیزات دندانپزشکی، آماده ارائه بهترین خدمات درمانی، از جمله پالپکتومی، به شما هستیم.
اگر شما یا فرزندتان با مشکل عفونت دندان مواجه هستید و به دنبال یک مرکز معتبر برای درمانهای تخصصی مانند پالپکتومی میگردید، کلینیک آریل دنتال با ارائه مشاوره دقیق و طرح درمان مناسب، در کنار شما خواهد بود تا لبخندی سالم و زیبا داشته باشید.
آدرس: نیاوران، خیابان باهنر، بعد از سه راه یاسر، پلاک 284، طبقه همکف
📞02191004488
سوالات متداول در مورد پالپکتومی
پالپکتومی چقدر طول میکشد؟
مدت زمان انجام پالپکتومی به پیچیدگی کیس، تعداد کانالهای ریشه دندان و همکاری بیمار (بهخصوص در کودکان) بستگی دارد. معمولاً این درمان در یک جلسه انجام میشود، اما در برخی موارد ممکن است به دو جلسه نیز نیاز باشد. هر جلسه ممکن است بین ۳۰ دقیقه تا ۱.۵ ساعت زمان ببرد.
آیا پالپکتومی دردناک است؟
خیر، پالپکتومی با استفاده از بیحسی موضعی انجام میشود و در طول درمان دردی احساس نخواهید کرد. ممکن است بعد از برطرف شدن اثر بیحسی، کمی درد یا ناراحتی وجود داشته باشد که با داروهای مسکن قابل کنترل است.
هزینه پالپکتومی چقدر است؟
هزینه پالپکتومی به عوامل مختلفی مانند نوع دندان (شیری یا دائمی)، تعداد کانالهای ریشه، پیچیدگی درمان، موقعیت جغرافیایی کلینیک و تعرفههای دندانپزشک بستگی دارد. برای اطلاع دقیق از هزینه، بهتر است با کلینیک دندانپزشکی مورد نظر خود تماس بگیرید.
آیا پالپکتومی در دندان شیری همیشه موفقیتآمیز است؟
پالپکتومی در دندانهای شیری در اکثر موارد موفقیتآمیز است، به شرطی که تشخیص صحیح و درمان دقیق انجام شود و مراقبتهای بعد از درمان رعایت گردد. با این حال، مانند هر درمان دیگری، احتمال شکست نیز وجود دارد.
اگر پالپکتومی برای دندان شیری انجام نشود چه اتفاقی میافتد؟
اگر عفونت پالپ دندان شیری درمان نشود، عفونت میتواند گسترش یافته و دندان ممکن است زودتر از موعد از دست برود که این خود مشکلات بعدی (مانند بهم ریختگی دندان دائمی) را در پی دارد.
آیا بعد از پالپکتومی نیاز به روکش دندان است؟
در بسیاری از موارد، بهخصوص در دندانهای خلفی (عقبی) و دندانهای شیری، قرار دادن روکش بعد از پالپکتومی برای محافظت از دندان درمان شده در برابر شکستگی ضروری است. روکش به دندان استحکام بخشیده و عمر آن را طولانیتر میکند.
آیا پالپکتومی در بارداری بیخطر است؟
بله، پالپکتومی در طول بارداری در صورت لزوم و با رعایت احتیاطات لازم بیخطر است. در صورت نیاز به درمان در دوران بارداری، حتماً دندانپزشک خود را در جریان بارداری قرار دهید تا تمهیدات لازم مانند استفاده از بیحسی مناسب و به حداقل رساندن اشعه ایکس انجام شود.