ارتودنسی شفاف یکی از روش‌های نوین برای رفع ناهنجاری‌ها و مشکلات فک و دندان است. اما نکته مهم اینجاست که نتیجه مطلوب این درمان، مستلزم رعایت دقیق مراقبت های بعد از ارتودنسی است. در این راهنما از کلینیک دندانپزشکی آریل دنتال، به تمام نکات کلیدی برای حفظ نتایج درمان، پیشگیری از بازگشت دندان‌ها، اهمیت استفاده از ریتینر و مراقبت های بعد از ارتودنسی شفاف می‌پردازیم.
ارتودنسی چیست؟
ارتودنسی علمی است که ناهنجاری‌های دندان و فک را با ابزارهایی مانند سیم و براکت، اصلاح و ردیف می‌کند. در این درمان، به‌کمک اعمال فشار کنترل‌شده طی چند ماه تا حتی چند سال، دندان‌ها به جای صحیح برمی‌گردند و فرم طبیعی خود را پیدا خواهند کرد. ارتودنسی می‌تواند ثابت یا متحرک باشد و برای بزرگسالان و کودکان کاربرد دارد.
- ارتودنسی ثابت: به‌طور ۲۴ ساعته روی دندان باقی می‌ماند و قابل برداشت نیست.
- ارتودنسی متحرک: قابلیت جداشدن در برخی ساعات روز را دارد.
- ارتودنسی شفاف یا نامرئی: جدیدترین روش است که کمتر دیده می‌شود و از نظر زیبایی، محبوب‌تر است.
حتما بخوانید:ارتودنسی دندان; راهنمای جامع، انواع، فواید و هزینه‌ها
انتخاب نوع ارتودنسی به شرایط بیمار و تشخیص دندانپزشک بستگی دارد. اما موفقیت نهایی، به شدت به رعایت مراقبت های بعد از ارتودنسی وابسته است.
مراقبت های بعد از ارتودنسی
رعایت نکات مراقبتی پس از ارتودنسی، تضمین‌کننده ماندگاری و موفقیت درمان است؛ و عدم توجه به آن باعث برگشت مشکلات خواهد شد.
تغذیه مناسب بعد از ارتودنسی
در روزهای اول، دندان‌ها حساس و تحریک‌پذیرند. بنابراین:
- غذاهای نرم مانند پوره، فرنی، ماست، سوپ، آش، پنیر، سبزیجات پخته بخورید.
- پرهیز از غذاهای سفت مثل آجیل، سیب و هویج درسته، تافی و آدامس الزامی است تا آسیبی به سیم و براکت‌ها وارد نشود.
- غذاهای نشاسته‌ای و شیرینی‌ها را بلافاصله با مسواک زدن یا شستشوی دهان از روی دندان‌ها پاک کنید.
- مصرف نوشیدنی‌ها و مواد اسیدی را محدود نمایید چون محیط دهان را اسیدی و دندان را بیشتر آسیب‌پذیر می‌کند.
رعایت بهداشت دهان و دندان
هنگام درمان ارتودنسی قسمت‌هایی از دندان با ابزار پوشانده می‌شود که مستعد تجمع غذا و باکتری است:
- استفاده از مسواک مخصوص ارتودنسی (مسواک بین‌دندانی)
- مسواک زدن روزانه با دقت بیشتر
- نخ دندان و دهانشویه مخصوص
- توجه به توصیه‌های دندانپزشک برای انتخاب ابزار بهداشتی
طبق داده‌های معتبر، بیش از ۹۰٪ افراد تا سن ۳۴ سالگی حداقل یک دندان خراب داشته‌اند و اهمیت بهداشت دهان نه تنها برای سلامت دندان بلکه برای سلامت عمومی بدن بسیار بالاست.
مراجعه منظم به دندانپزشک
ویزیت‌های دوره‌ای بعد از ارتودنسی باعث می‌شود وضعیت براکت‌ها، دندان‌ها و سلامت دهان به‌طور مرتب بررسی و ارزیابی شود تا در صورت بروز مشکل سریعاً اقدامات لازم انجام گیرد.
عدم دستکاری براکت و سیم
- در روزهای ابتدایی، براکت و سیم ممکن است آزاردهنده باشند اما هرگز با دست به آن‌ها ور نزنید.
- از هرگونه عادت مخرب مانند جویدن مداد، ناخن یا شکستن یخ خودداری کنید.
- در صورت احساس درد از داروهایی که پزشک تجویز می‌کند استفاده کنید.
استفاده از محافظ لثه
افراد فعال (مانند ورزشکاران) حتماً در محیط‌هایی که احتمال ضربه وجود دارد، از محافظ لثه ویژه استفاده کنند تا از آسیب احتمالی بعد از ارتودنسی جلوگیری کنند.
نکات مهم مراقبت های بعد از ارتودنسی
- استفاده از مسواک مخصوص ارتودنسی: این مسواک‌ها با طراحی منحصر‌به‌فرد به تمیز کردن فضاهای بین براکت و سیم کمک می‌کنند.
- نحوه صحیح مسواک زدن: ابتدا با مسواک معمولی، سپس با مسواک بین‌دندانی زیر و اطراف براکت و فواصل پشتی را به آرامی تمیز کنید.
- صبر و دقت: تمیز کردن سیم‌ها و براکت‌ها تمرین و دقت می‌طلبد؛ در انتخاب بهترین مسواک با ارتودنتیست مشورت کنید.
استفاده از ریتینر برای تثبیت نتایج درمان
پس از برداشتن براکت‌ها باید از ریتینر (پلاک نگهدارنده) استفاده شود:
- مدت زمان استفاده: حداقل یک سال و طبق نظر پزشک
- نکته: عدم استفاده منظم منجر به جابه‌جایی دندان و هدر رفت دستاوردهای درمان می‌شود.
استفاده از اسپلینت
در انواع خاص درمان، مخصوصاً در دندان‌های جلویی، از اسپلینت (سیم نازک پشت دندان) استفاده می‌شود. این سیم باید دست‌کم تا دو سال، طبق توصیه دندانپزشک بر جای خود باقی بماند.
توجه به دندان عقل
بعد از ارتودنسی وضعیت دندان‌های عقل باید به‌طور منظم بررسی شود تا بر حرکت و جهت دندان‌های دیگر اثر منفی نگذارد. در صورت رشد نامناسب، دندان عقل باید کشیده شود.
درمان ناهنجاری‌های فکی و نقش ریتینر
پس از پایان درمان و رسیدن به ردیفی دندان ایده‌آل، ریتینر نقش تثبیت‌کننده دارد. این وسیله پلاستیکی سفارشی، با اعمال فشار ملایم، دندان‌ها را در جای جدید نگه می‌دارد تا استخوان‌ها زمان کافی برای تطابق پیدا کنند. رعایت این مرحله، «بیمه» لبخند شماست!
نحوه صحیح مسواک زدن در دوران ارتودنسی
- از مسواک نرم یا بین‌دندانی و لثه‌کش مناسب بهره ببرید.
- ابتدا دهان را آبکشی کنید تا مواد غذایی نرم شود.
- براکت و قطعات متحرک را جدا کرده و سپس با ملایمت دندان‌ها، لثه و محل براکت‌ها را مسواک کنید.
بعد از ارتودنسی چی بخوریم؟
- غذاهای نرم (روزهای اول): سوپ، پوره سیب‌زمینی، ماست، تخم مرغ آب‌پز، میوه پخته
- غذاهای خردشده: میوه و سبزی را به تکه‌های کوچک برش بزنید و از جویدن مستقیم مواد سفت بپرهیزید.
سخن پایانی
رعایت تمامی نکات مراقبت های بعد از ارتودنسی، نقش مهمی در حفظ نتیجه درمان و سلامت دندان‌ها دارد. اگر هنوز سوالی در ذهن شما باقی است، با کلینیک دندانپزشکی آریل دنتال تماس بگیرید و از مشاوره تخصصی بهره‌مند شوید.
سوالات متداول
۱. چه زمانی بعد از نصب ارتودنسی می‌توان غذا خورد؟
چسب براکت سریع خشک می‌شود، اما بهتر است چند ساعت اول از خوردن غذاهای سفت بپرهیزید.
۲. راهی برای رفع تهوع در هنگام قالب‌گیری دندان وجود دارد؟
(پاسخ مربوطه توسط تیم پزشکی یا با تماس با کلینیک قابل ارائه است)
۳. بعد از برداشتن بریس‌ها چه مراقبت‌هایی لازم است؟
شامل استفاده منظم از ریتینر و مسواک مخصوص و مراجعه دوره‌ای به پزشک.
۴. چرا ریتینر اهمیت دارد و تا چه مدت باید استفاده شود؟
برای تثبیت دندان‌ها و جلوگیری از بازگشت، طبق توصیه پزشک عموماً حداقل یک سال.
۵. آیا دندان‌ها بعد از برداشت بریس حساس می‌شوند؟
حساسیت کوتاه‌مدت طبیعی است و طی چند روز رفع می‌شود.
