پوسیدگی دندان‌های شیری کودکان یکی از شایع‌ترین مشکلات در حوزه دندانپزشکی کودکان است. اولین دندان‌های شیری معمولاً از 6 تا 9 ماهگی شروع به رویش می‌کنند و نقش بسیار مهمی در تغذیه، تکلم و رشد دندان‌های دائمی دارند. اما متأسفانه، عدم رعایت بهداشت دهان و دندان یا آگاهی کافی والدین باعث می‌شود که این دندان‌ها دچار پوسیدگی و عفونت شوند. اگر پوسیدگی‌های ایجادشده به موقع درمان نشوند، به عصب دندان (پالپ) نفوذ کرده و باعث بروز عفونت‌های عمیق‌تر می‌شوند. در این موارد، دندانپزشک از دو روش درمانی رایج به نام‌های پالپوتومی و پالپکتومی برای نجات دندان استفاده می‌کند.
اگر نمی‌دانید پالپوتومی و پالپکتومی دقیقاً چه هستند و چه تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند، این مطلب از کلینیک آریل دنتال را بخوانید.
پالپ دندان چیست و چرا اهمیت دارد؟
برای بررسی تفاوت پالپوتومی و پالپکتومی، لازم است ابتدا با مفهوم «پالپ دندان» آشنا شویم. پالپ دندان بخش مرکزی و نرم دندان است که از اعصاب، عروق خونی و بافت همبند تشکیل شده است. پالپ به دندان کمک می‌کند تا رشد و تغذیه خود را در دوران توسعه تکمیل کند.
ساختار دندان از سه لایه اصلی تشکیل شده است:
- مینای دندان: بخش خارجی و سخت دندان.
- عاج دندان: لایه میانی که زیر مینای دندان قرار دارد.
- پالپ دندان: عمیق‌ترین قسمت دندان که شامل اعصاب و عروق است.
زمانی که پوسیدگی دندان به عمق لایه‌های دندان نفوذ کند، پالپ دچار التهاب و عفونت می‌شود. این عارضه که به «پالپیت» معروف است، باعث درد شدید، تورم و در نهایت عفونت‌های جدی می‌گردد. اگر این عفونت به موقع درمان نشود، حتی می‌تواند به بافت فک و سایر بخش‌های بدن آسیب برساند.
علائم عفونت پالپ دندان
برخی از نشانه‌های هشداردهنده عفونت پالپ در کودکان شامل موارد زیر است. در صورت مشاهده این علائم، بهتر است فوراً به دندانپزشک مراجعه کنید:
- درد شدید و مداوم دندان.
- آبسه دندان: به صورت برآمدگی یا کیست کوچک روی لثه.
- تیره یا سیاه شدن دندان.
- قرمزی و تورم لثه در محل ریشه دندان.
- درد هنگام جویدن غذا یا تماس دندان با مواد سرد و گرم.
- بو یا طعم بد در دهان کودک.
این علائم نشان‌دهنده عفونت پالپ هستند که اگر درمان نشود، می‌تواند مشکلات جدی‌تری ایجاد کند.
پالپوتومی چیست؟
پالپوتومی یکی از روش‌های معمول در درمان عفونت پالپ دندان شیری است. این روش زمانی توصیه می‌شود که عفونت تنها به بخش تاج دندان محدود شده و ریشه دندان سالم باشد. در این روش، تنها بخش آسیب‌دیده پالپ (قسمت تاج دندان) برداشته می‌شود و پالپ موجود در ریشه دست‌نخورده باقی می‌ماند. هدف از انجام پالپوتومی، حفظ ریشه دندان و جلوگیری از پیشرفت عفونت به سایر نقاط دهان است.
بیشتر بخوانید: ایمپلنت دندان جلو; زیبایی دوباره به لبخند شما
مراحلی که در پالپوتومی انجام می‌شود:
- بی‌حسی موضعی برای جلوگیری از درد.
- برداشت بخش عفونی و آسیب‌دیده پالپ در تاج دندان.
- استفاده از داروهایی برای توقف خونریزی و جلوگیری از عفونت.
- پر کردن محفظه خالی با مواد دندانپزشکی مخصوص.
- قراردادن روکش فلزی برای محافظت از دندان باقی‌مانده.
پالپکتومی چیست؟
پالپکتومی زمانی انجام می‌شود که عفونت به ریشه دندان رسیده باشد و پالپ ریشه نیز آسیب دیده و غیرفعال شده باشد. برخلاف پالپوتومی، در پالپکتومی تمام قسمت‌های پالپ (چه در تاج و چه در ریشه) به طور کامل خارج می‌شود. پس از خالی کردن فضای پالپ، دندان با مواد پرکننده مخصوص پر شده و با روکش محافظ پوشانده می‌شود.
مراحلی که در پالپکتومی انجام می‌شود:
- بی‌حسی یا بیهوشی موضعی (در صورت نیاز).
- دسترسی به پالپ دندان از طریق تاج.
- برداشتن کامل پالپ از تاج و ریشه دندان.
- تمیز کردن و ضدعفونی کردن کانال ریشه.
- پر کردن کانال ریشه با مواد مخصوص.
- قراردادن روکش مناسب روی دندان.
تفاوت پالپوتومی و پالپکتومی چیست؟
اگرچه این دو روش در ظاهر شباهت‌های زیادی با هم دارند و هر دو برای درمان عفونت پالپ دندان استفاده می‌شوند، اما تفاوت پالپوتومی و پالپکتومی هم قابل توجه است!
| ویژگی | پالپوتومی | پالپکتومی |
|---|---|---|
| میزان پالپ خارج‌شده | تنها پالپ تاج دندان برداشته می‌شود. | پالپ تاج و ریشه دندان به طور کامل خارج می‌شود. |
| کاربرد | زمانی که عفونت محدود به تاج باشد و ریشه سالم بماند. | زمانی که عفونت به ریشه رسیده باشد و درمان پالپوتومی کافی نباشد. |
| پیچیدگی | یک روش ساده و غیرتهاجمی نسبت به پالپکتومی است. | به دلیل درگیری کامل پالپ، نیازمند مراحل بیشتری است. |
| مدت زمان درمان | زمان کمتری نیاز دارد. | به دلیل جزئیات بیشتر، زمان بیشتری نیاز دارد. |
| موارد استفاده | بیشتر برای دندان‌های شیری انجام می‌شود. | هم برای دندان‌های شیری و هم برای دندان‌های دائمی قابل انجام است. |
کدام یک بهتر است: پالپوتومی یا پالپکتومی؟
انتخاب بین پالپوتومی و پالپکتومی کاملاً به شدت عفونت، میزان آسیب‌دیدگی پالپ و تشخیص دندانپزشک بستگی دارد. اگر عفونت محدود به تاج باشد، پالپوتومی گزینه مناسبی است. اما در صورتی که پالپ ریشه هم دچار تخریب شده باشد، پالپکتومی ضرورت پیدا می‌کند.
آنچه اهمیت دارد، مراجعه به موقع به دندانپزشک برای تشخیص صحیح و جلوگیری از پیشرفت عفونت است.
چرا از پالپوتومی و پالپکتومی برای دندان‌های شیری استفاده می‌شود؟
ممکن است سؤال کنید چرا نیاز داریم دندان شیری که به زودی می‌افتد را درمان کنیم؟ دلیل این موضوع، اهمیت ویژه دندان‌های شیری است. این دندان‌ها وظایف مهمی بر عهده دارند:
- کمک به جویدن غذا و تغذیه کودک.
- حفظ فضای لازم برای رشد دندان‌های دائمی.
- پیشگیری از اختلال در گفتار کودک.
- حفظ زیبایی لبخند و افزایش اعتماد به نفس.
مراقبت‌های لازم پس از پالپوتومی و پالپکتومی
برای موفقیت درمان و جلوگیری از بروز عوارض، رعایت برخی نکات پس از درمان ضروری است:
- مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها: داروهای تجویزشده را دقیقاً طبق دستور پزشک استفاده کنید.
- اجتناب از غذاهای سخت: تا 24 ساعت اول از جویدن مواد سفت پرهیز کنید.
- پرهیز از خوراکی‌های ترش یا شیرین: این مواد می‌توانند حساسیت دندان را افزایش دهند.
- رعایت بهداشت دهان و دندان: استفاده منظم از مسواک و نخ دندان کمک می‌کند از بروز عفونت مجدد جلوگیری کنید.
- گزارش علائم غیرمعمول: در صورت خونریزی، درد شدید یا تورم غیرعادی، فوراً با دندانپزشک مشورت کنید.
کلینیک تخصصی دندانپزشکی آریل دنتال
اگر کودک شما علائم عفونت پالپ را تجربه می‌کند یا برای درمان دندان‌های شیری نیاز به اطلاعات و مشاوره دارید، کلینیک تخصصی آریل دنتال بهترین انتخاب برای شماست! با بهره‌گیری از تیمی مجرب و تجهیزات به‌روز، این کلینیک خدمات درمانی متناسب با نیاز کودکان را ارائه می‌دهد.
📍 آدرس: نیاوران، خیابان باهنر، بعد از سه‌راه یاسر، پلاک 284، طبقه همکف
📞 شماره تماس: 02191004488
با آریل دنتال، لبخند کودک خود را به سلامت بازگردانید!
