هر فردی در طول زندگی خود با دو نوع دندان سر و کار دارد؛ دندان‌های شیری که اولین میزبانان دهان کودک هستند و پس از یک دوره کوتاه جای خود را به دندان‌های دائمی می‌دهند. اگرچه دندان‌های شیری موقتی‌اند، اما توجه، مراقبت و آگاهی از ویژگی‌ها و تفاوت‌های آنها با دندان‌های دائمی اهمیت فراوانی دارد. چرا که دندان‌های شیری پایه‌ای برای سلامت دهان و لثه‌های کودک و مسیر رویش صحیح دندان‌های دائمی هستند. در این مقاله سعی کرده‌ایم تمام جنبه‌های تفاوت دندان شیری و دائمی را به زبانی ساده، علمی و کاربردی برای شما گردآوری کنیم و مرور جامعی بر مراحل رشد، مراقبت‌ها و نکات کلیدی در این حوزه داشته باشیم.
دندان‌های شیری چیست و چه نقشی دارند؟
دندان‌های شیری اولین مجموعه دندان‌هایی هستند که در دوران نوزادی و کودکی رشد می‌کنند. این 20 دندان کوچک معمولاً از حدود 6 ماهگی شروع به رشد می‌کنند و تا حدود 6 سالگی همه آنها در دهان کودک حضور دارند.
ویژگی‌های اصلی دندان شیری
- تعداد; 20 دندان (10 عدد در هر فک)
- اندازه و شکل; کوچکتر، گردتر و با لبه‌های تیزتر نسبت به دندان دائمی
- رنگ; معمولاً سفیدتر و براق‌تر از دندان‌های دائمی
- ساختار; مینای نازک‌تر و ترکیبات خاص که باعث حساس‌تر بودن و آسیب‌پذیری بیشتر می‌شود
- وظیفه; کمک به جویدن غذا، تکلم، و همچنین حفظ فضای لازم برای رشد دندان‌های دائمی
- زمان باقی ماندن; از چند ماهگی شروع شده و تا حدود 12 سالگی به تدریج می‌افتند
مراقبت به موقع و صحیح از دندان‌های شیری از بروز مشکلات پس از رشد دندان‌های دائمی جلوگیری میکند و سلامت دهان کودک را تضمین میکند. پوسیدگی زیاد در دندان شیری می‌تواند موجب درد، عفونت و حتی مشکلات رشدی در دندان‌های دائمی شود.
همچنین سایت kidsfirstdental درباره ضرورت مراقبت از دندان های شیری اینگونه بیان میکند:
دندان های شیری کودک شما برای سلامتی، رفاه و رشد بسیار مهم هستند. درست مانند دندان های دائمی، دندان های شیری هم به مراقبت های حرفه ای و هم به طور منظم در منزل نیاز دارند. پوسیدگی می تواند با دندان های شیری ایجاد شود و فقط به این دلیل که آنها می افتند به این معنی نیست که پوسیدگی مشکلات زیادی ایجاد نمی کند.
دندان دائمی چیست و چه تفاوتی با دندان شیری دارد؟
دندان‌های دائمی که از حدود 6 سالگی شروع به رشد می‌کنند و در نوجوانی و بزرگسالی تکمیل می‌شوند، 32 عدد هستند که شامل دندان‌های عقل نیز می‌شوند. این دندان‌ها وظیفه تامین سلامت دهان تا پایان عمر را دارند.
ویژگی‌های دندان دائمی
- تعداد; 32 دندان (شامل 4 دندان عقل)
- شکل و اندازه; بزرگ‌تر و دارای تنوع بیشتر شکل (پیشین، نیش، آسیاب کوچک و آسیاب بزرگ)
- ساختار; قوی‌تر، مینای ضخیم‌تر و مقاوم‌تر نسبت به دندان‌های شیری
- وظیفه; جویدن، خرد کردن غذا، تکلم و حفظ سلامت کل سیستم گوارش
- زمان رشد; از 6 سالگی تا حدود 18 سالگی و بعضی وقت‌ها بعد از آن (دندان عقل) رویش می‌کنند
حتما بخوانید:دندانپزشکی اطفال شامل چه خدماتی می شود؟
دندان‌های دائمی از لحاظ مقاومت و کارکرد، پایه اصلی سلامت دهان و زیبایی لبخند هستند که مراقبت ویژه‌ای را طلب می‌کنند. مراقبت از این دندان‌ها از کودکی آغاز می‌شود و با آموزش بهداشت دهان و تغذیه مناسب همراه است.
جدول کاملی از تفاوت دندان شیری و دندان دائمی
| ویژگی | دندان شیری | دندان دائمی |
| تعداد | 20 عدد | 32 عدد |
| اندازه و شکل | کوچکتر، گردتر، لبه‌های تیزتر | بزرگ‌تر، اشکال متنوع |
| زمان رشد | 6 ماهگی تا 6 سالگی | 6 سالگی تا 18 سالگی و بیشتر |
| ساختار | مینای نازک‌تر، حساس‌تر | مینای ضخیم، مقاوم‌تر |
| رنگ | سفیدتر | کمی زردتر و طبیعی‌تر |
| وظیفه | جویدن، کمک به تکلم، حفظ فضا | جویدن قوی، تکلم، سلامت کلی بدن |
| عمر در دهان | موقتی، تا 12 سالگی | دائمی، تمام عمر |
این جدول به درک بهتر این دو نوع دندان کمک میکند و نشان می‌دهد که هر کدام چه نقشی در مراحل مختلف زندگی دارند.
پروسه افتادن دندان شیری و رویش دندان دائمی
پروسه افتادن دندان شیری، فرآیندی طبیعی و دقیق است که به تدریج و با رشد دندان‌های دائمی زیر آنها اتفاق می‌افتد.
مراحل این فرآیند
- فشار دندان دائمی زیر دندان شیری باعث لق شدن تدریجی دندان شیری می‌شود.
- ریشه دندان شیری به تدریج تحلیل رفته و اتصال به لثه ضعیف می‌شود.
- دندان شیری به مرور لق می‌شود و نهایتاً می‌افتد.
- دندان دائمی جایگزین دندان شیری شده و به مرور رشد میکند.
این فرایند معمولاً از 6 سالگی شروع شده و تا 12 سالگی پایان می‌یابد، البته در برخی کودکان ممکن است تا نوجوانی ادامه داشته باشد.
نقش دندان‌های شیری در رشد کودک
دندان‌های شیری اهمیت بسیار زیادی در زندگی کودکان دارند که شاید کمتر به آن توجه شود.
- کمک به جویدن درست غذا و تغذیه بهتر
- آموزش صحیح تکلم و رشد گفتاری
- حفظ فضای لازم برای رشد و رویش دندان‌های دائمی
- جلوگیری از مشکلات دندانی و فکی در آینده
پوسیدگی یا آسیب رسیدن به دندان‌های شیری می‌تواند مشکلات جدی و ماندگاری ایجاد کند، از جمله اختلال در ترتیب رویش دندان‌های دائمی یا نیاز به درمان‌های پیچیده‌تر.
ویژگی‌های مهم دندان شیری
- سطح برش تیز; برای کمک به بریدن غذا
- رنگ سفیدتر; به دلیل مینای نازک‌تر
- اندازه کوچک; سازگار با دهان کوچک کودک
- ریشه کوتاه; که به تدریج در هنگام رشد دندان‌های دائمی تحلیل می‌رود
انواع دندان‌های دائمی و وظایف آنها
- دندان‌های پیشین
در جلوی دهان قرار دارند و وظیفه بریدن غذا را دارند.
- دندان‌های نیش
در دو طرف دندان‌های پیشین بوده و تیزتر بوده و برای پاره کردن غذا استفاده می‌شوند.
- دندان‌های آسیاب کوچک
بین دندان‌های نیش و آسیاب بزرگ قرار دارند و به خرد کردن غذا کمک می‌کنند.
- دندان‌های آسیاب بزرگ
بزرگ‌ترین دندان‌ها که در انتهای دهان قرار دارند، وظیفه آسیاب کردن و له کردن غذا را دارند.
مراقبت‌های لازم از دندان‌های شیری و دائمی
مسواک زدن منظم با خمیردندان مناسب کودکان و استفاده از نخ دندان از سنین کم
کاهش مصرف شیرینی، مواد اسیدی و نوشیدنی‌های رنگ‌دار
برای چکاپ و اقدام به موقع در صورت بروز پوسیدگی یا مشکلات
مراقبت از ضربه‌های احتمالی به دندان‌ها
ایجاد عادت‌های بهداشتی از دوران کودکی
حتما بخوانید:بلیچینگ دندان؛ راهی مطمئن برای سفید کردن و زیبایی لبخند
چگونه دندان‌های شیری را از دندان‌های دائمی تشخیص دهیم؟
- رنگ سفیدتر و براق‌تر; دندان‌های شیری معمولاً سفیدترند
- ریشه کوتاه‌تر; دندان‌های شیری ریشه‌های کوتاه‌تر و باریک‌تری دارند
- اندازه کوچکتر و گردتر; دندان‌های شیری جمع‌وجورتر و گردتر هستند
- زمان رشد و افتادن; دندان‌های شیری زودتر می‌رویند و زودتر می‌افتند
اهمیت مراجعه به کلینیک تخصصی برای مراقبت دندان‌ها
برای حفظ سلامت دندان‌های شیری و دائمی کودکان و بزرگسالان، مراجعه به کلینیک تخصصی با تجهیزات روز و دندانپزشکان متخصص اهمیت فراوانی دارد. ارزیابی دقیق وضعیت دندان‌ها، انجام جرم‌گیری منظم و پیشگیری از مشکلات دندانی گارانتی سلامتی و زیبایی لبخند شما خواهد بود.
معرفی کلینیک تخصصی آریل دنتال
اگر به دنبال مراقبتی دقیق و تخصصی برای دندان‌های خود یا فرزندتان هستید، کلینیک آریل دنتال آماده ارائه بهترین خدمات با بهترین تکنولوژی روز و کادری مجرب به شماست. ما افتخار می‌کنیم که در منطقه نیاوران، خیابان باهنر، بعد از سه راه یاسر پلاک 284، طبقه همکف، همراه شما باشیم.
شناخت تفاوت‌ها و ویژگی‌های دندان شیری و دائمی به شما کمک میکند تا بهترین مراقبت‌ها را برای سلامت دهان خود و کودکان عزیزتان فراهم آورید. توجه به بهداشت دهان، تغذیه سالم و مراجعه منظم به دندانپزشک کلید موفقیت در حفظ سلامت دندان است. دندان‌های شیری تنها مهمانان کوتاه‌مدتی نیستند، بلکه پایه و اساس دندان‌های دائمی و سلامت تمام عمر شما محسوب می‌شوند.
اگر سوالی درباره دندان‌های شیری، دائمی یا مراقبت‌های لازم دارید، خوشحال می‌شویم در کلینیک تخصصی آریل دنتال به شما مشاوره تخصصی ارائه کنیم.
با ما تماس بگیرید و از سلامت دهان و دندان خود مطمئن باشید!
📍 آدرس; نیاوران، خیابان باهنر، بعد از سه راه یاسر، پلاک 284، طبقه همکف
📞 شماره تماس; 02191004488
برای مشاوره تخصصی در خصوص ایمپلنت دندان و آشنایی بیشتر با فرآیند درمان، با کلینیک آریل دنتال تماس بگیرید و وقت خود را رزرو کنید.
